5 เมษายน 2556
สิริรัตน์ นาคิน คณะครุศาสตร์ มรภ.นครราชสีมา
teachervoice@matichon.co.th
ปฏิเสธไม่ได้ว่าการเตรียมตัวเข้าสู่ประชาคมอาเซียน (ASEAN) ของการศึกษาไทยทุกระดับ ทุกภาคส่วน ไม่ว่ารัฐหรือเอกชนก็ตาม ล้วนแล้วแต่ให้ความสำคัญกับการเตรียมพร้อมเข้าสู่ประชาคมอาเซียนที่มีสมาชิกทั้งหมดด้วยกัน 10 ประเทศ ได้แก่ อินโดนีเซีย มาเลเซีย สิงคโปร์ ฟิลิปปินส์ บรูไนดารุสซาลาม เวียดนาม ลาว พม่า กัมพูชา และ ไทย ในระยะเวลากว่า 40 ปี แห่งการก่อตั้ง จากการเริ่มต้นของการมุ่งเน้นที่จะสร้างความร่วมมือกันทุกๆ ด้าน ทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม การศึกษา และการเรียนรู้ที่ไม่เพียงการเน้นแต่เปลือกนอกจนเกินไป แต่อยากให้มองไปที่แก่นแท้ของความสำคัญของ
อาเซียน ความสำคัญของการเรียนรู้ว่าเรารวมตัวกันเป็นประชาคมอาเซียนเพื่ออะไร หากเราพร้อมที่จะเรียนรู้เรื่องราวของวัฒนธรรมของแต่ละชาติก็คงไม่ผิด แต่การเรียนรู้และรักษาความสำคัญของการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมของแต่ละประเทศ เรียนรู้ทางภาษา และมุมมองของการพัฒนาไปพร้อมกัน มีความกลมเกลียวรวมตัวกันอย่างเป็นหนึ่งเดียว เพื่อให้เกิดการเชื่อมโยงไปสู่ภาพอนาคตของการเป็นประชาคมอาเซียนที่หลายๆ คนได้ให้ความสนใจกันอยู่ในขณะนี้ ไม่เพียงแต่เราที่ได้ให้ความสนใจ แต่ทั่วโลกต่างก็จับตามองการรวมตัวกัน เพื่ออะไร เพื่อใคร และประโยชน์สูงสุดในครั้งนี้ ใครกันจะได้เปรียบเสียเปรียบ
จากประสบการณ์การไปศึกษาดูงานที่กัมพูชาเมื่อไม่นานนี้ จะเห็นได้ว่าบ้านเมืองเขาก็เริ่มมีนักท่องเที่ยวชาวฝรั่งเข้าไปเยี่ยมชมวัฒนธรรม สถานที่ท่องเที่ยวอย่างไม่ขาดสาย เดินผ่านไปมาก็ไม่พ้นกรุ๊ปชาวไทยที่ไปเยือนเพื่อนบ้านด้วยกันเองเสียแล้ว มองในด้านเศรษฐกิจ ก็นับว่าดีมีความตื่นตัว หากมองด้านอื่นเพิ่มเข้าไปด้วย ยังคงมีอีกหลายสิ่งหลายอย่างที่เราต้องเรียนรู้อีกมากมายทั้งวัฒนธรรม ความเป็นอยู่ ขนบธรรมเนียม วิถีชีวิต และการเลือกใช้ภาษา ซึ่งเป็นสิ่งที่สำคัญ หากไปเยือนบ้านไหนก็ต้องปรับเปลี่ยนเรียนรู้ (เข้าเมืองตาหลิ่วต้องหลิ่วตาตาม) ภาษิตนี้ยังคงใช้ได้อยู่ดีทีเดียว และความแตกต่างเหล่านี้เองจะเชื่อมโยงกันอย่างไร การเรียนรู้ในระดับภาครัฐและเอกชน บางแห่งก็สร้างความร่วมมือกันโดยมีโครงการแลกเปลี่ยนนักเรียนนักศึกษา ครู อาจารย์ ให้ไปศึกษา ดูงาน หรือไม่ก็ทำโครงการแลกเปลี่ยนที่หลายๆ มหาวิทยาลัยก็เริ่มมีบ้างแล้ว เป็นการกระตุ้นส่งเสริมให้เห็นความสำคัญของการศึกษาที่มีมานาน และควรสานต่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด สร้างความเป็นมิตรแท้ทั้งในและนอกประเทศให้เกิดความสมัครสมานสามัคคีในหน่วยงาน องค์กรร่วมมือกันสร้าง และผลิตบัณฑิตให้เพียงพอกับความต้องการของประเทศ เรียนจบออกไปเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงาน
เพราะจากที่ได้ไปเห็นและเรียนรู้จากประเทศเพื่อนบ้าน ทำให้สะท้อนถึงสิ่งที่เราจะต้องนำมาสร้างกลยุทธ์ในการจัดสภาพการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับความเป็นจริง วิถีชีวิตที่เป็นอยู่ ไม่ใช่เรียนรู้แต่เปลือกนอกเพียงอย่างเดียว แต่ต้องเรียนรู้แก่นแท้ของความเป็นอาเซียนให้ลึกลงไปด้วย ให้แทรกซึมเข้าไปอยู่ในวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ของเราโดยธรรมชาติ เรียนรู้อย่างจริงจังไม่ใช่เพียงแค่เรียนรู้ตามกระแสที่กำลังนิยม ถึงเวลาที่เข้าสู่ประชาคมอาเซียนอย่างน้อยเราก็ไม่น้อยหน้าประเทศเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะด้านภาษาที่นับว่าเรายังด้อยอยู่มาก แต่เชื่อว่าหากเราพร้อมที่จะเรียนรู้ก็คงไม่สายเกินไป
อย่างไรก็ตาม หากมองผ่านการศึกษาไทยสู่ประชาคมอาเซียน ต้องยอมรับความจริงกันเสียทีว่า เราต้องเตรียมพร้อมและยอมรับการปรับเปลี่ยนเพื่อให้เป็นไปในทางที่ดี และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ให้ทันต่อเหตุการณ์ที่เป็นไปอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ และสร้างความแปลกใหม่ให้เป็นที่ยอมรับในทุกๆ ด้าน ไม่ว่าจะสร้างเวทีการเรียนรู้ให้เกิดความเสถียรภาพ และมั่นคงแก่นักเรียน นักศึกษาไทยของเราให้กล้าพอที่จะก้าวหน้าไปด้วยกัน ในมุมมองของนักวิชาการ มีหลากหลายแง่มุมที่ต่างก็ยังคงเป็นห่วงและให้ความสำคัญกับประเด็นนี้ และคงต้องร่วมด้วยช่วยกันสร้างฝัน สานงานให้เป็นจริงในอนาคตอันใกล้นี้
อีกไม่นานเราคงจะมีเพื่อนบ้านเดินเข้าออกท่องเที่ยวทั้งในรั้วมหาวิทยาลัย ได้เรียนรู้แลกเปลี่ยนทางความคิด ความเชื่อ ที่มาเติมเต็มให้กันไม่มากก็น้อย แล้วเราจะละเลยไปได้อย่างไร
เริ่มแรกต้องปรับที่ตัวเราเอง และค่อยๆ ปรับแปลี่ยนความคิดความเชื่อให้เกิดขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไปตามสังคมที่กำลังจะเกิดขึ้นในอีกไม่นาน การเตรียมงาน เตรียมคนเพื่อรองรับอาเซียนเป็นสิ่งที่น่าสนใจ เพราะการค้าขาย เศรษฐกิจในระดับภูมิภาคต่อไปคงได้พึ่งแรงงานจากประเทศเพื่อนบ้านนี่เอง เพราะความสามารถของการใช้ภาษาก็เห็นได้ชัดเจนว่า มีศักยภาพในการสื่อสาร และแลกเปลี่ยนกับชาวต่างชาติได้เป็นอย่างดี การจ้างงานก็ไม่แพงเกินควร จึงไม่แปลกใจนักที่เจ้าของกิจการทั้งหลายจะให้ความสนใจกับคนกลุ่มนี้ที่ต้องการเข้ามาทำงานในเมืองไทย เพื่อเก็บเกี่ยวประสบการณ์การทำงาน การเรียนรู้วิถีชีวิต วัฒนธรรมไทยรู้เขารู้เรา ก็ไม่เสียหาย มีแต่ได้ประโยชน์มากกว่า
มองย้อนกลับมาที่ตัวเราล้วนแต่ต้องเร่งรีบ เสริมสร้างศักยภาพให้กับนิสิต นักศึกษาที่เรียนจบไปให้เป็นที่ต้องการของตลาดแรงงานอย่างเต็มศักยภาพ เพื่อให้เกิดความมั่นคง และเกิดเสถียรภาพในการทำงานอย่างจริงจัง เป็นมนุษย์งานมากกว่ามนุษย์เงินเดือนที่เรียกร้องเงินเดือนแต่ไม่ทำงานเพียงอย่างเดียวคงจะไปสู้ใครเขาไม่ได้ หากอีกฝ่ายเป็นมนุษย์ทำงาน แต่เงินเดือนไม่เรียกร้องขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของเจ้าของกิจการ แบบนี้สิน่าคิดว่าคู่แข่งของเราคงมาแรงน่าดูทีเดียว โดยพื้นฐานคนไทยมีความเมตตาอารี เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่เป็นทุนเดิมอยู่แล้ว จึงไม่เป็นเรื่องยากเลยสำหรับการเอาอกเอาใจจากงานเป็นต้นทุน และขยับขยายกิจการต่อไปเผื่อมีโอกาสเติบโตในเมืองไทย นั่นหมายถึงว่าถึงเวลาแล้วที่บ้านเราต้องให้ความสำคัญกับระบบการศึกษาอย่างใส่ใจ
ในขณะเดียวกันเมื่อไม่นานนี้หลายๆ โรงเรียนเตรียมรองรับสู่อาเซียน แต่ภายนอกไม่ได้คำนึงถึงความสำคัญของแก่นแท้ที่อยู่ภายใน เด็กๆ ของเราจะต้องเรียนรู้เพื่อผลักดันตนเองให้ก้าวทันเพื่อนบ้าน ก่อนที่จะสายเกินไป สิ่งที่เห็นได้ชัด คือการเปรียบเทียบด้านการเรียนภาษาอังกฤษที่เราขาดความใส่ใจมายาวนาน พอใกล้ตัวก็หลีกเลี่ยงไม่พ้นต้องหวนกลับมาสนใจและให้ความสำคัญกับภาษาอีกครั้ง หากเรารู้เท่าทันก็คงไม่ต้องอยู่ในสภาพที่กำลังเดินตาม แต่จะเป็นคนที่เดินนำ และพร้อมจะสร้างความก้าวหน้าทางวิชาการ ขยายวงกว้างออกไปสู่เพื่อนบ้างได้อย่างภาคภูมิใจ เพียงแต่เราเดินให้ถูกทางและเปลี่ยนฐานความคิดจากที่ทำไม่ได้ เป็นทำได้ก็จะไม่น้อยหน้าใครและยังเป็นการส่งเสริมตนเอง เพื่อให้ทะยานขึ้นสู่ระดับมืออาชีพ
สิ่งเหล่านี้ต่างหากที่จะเป็นตัวชี้วัดการทำงาน การปรับเปลี่ยนความคิด ความเชื่อให้ก้าวไปสู่อีกระดับได้อย่างมั่นใจ และไม่ว่าโลกจะเปลี่ยนแปลงไปสักกี่ครั้งเราก็หมุนตามทันอย่างรู้เนื้อรู้ตัว ไม่เพียงแต่นักศึกษาที่ได้ประโยชน์ หน่วยงาน องค์กรก็ได้รับความภาคภูมิใจในการผลิตบัณฑิตที่มีคุณค่าออกไปสู่สังคมได้อย่างไม่อายใคร อย่าให้การศึกษาไทยล้าหลังจนวิ่งตามไม่ทัน คิดจะทำอะไรช่วยเร่งรีบ ประสานตัวประสานใจร่วมมือกันจริงจังเสียที จะได้ไม่เกิดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา เมื่อเข้าสู่ประชาคมอาเซียนอีกต่อไป…
ที่มา: หนังสือพิมพ์มติชน
http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php?NewsID=32386&Key=hotnews
