บทนำ : พิพิธภัณฑ์ชุมชนในระบบอิเล็กทรอนิกส์

เทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology) ได้เข้ามาเป็นกลไกขับเคลื่อนในทุกองค์กร หน่วยงาน สถาบัน บ้าน วัด และชุมชน ไม่ว่าจะเป็นองค์กรใหญ่หรือเล็ก เป็นภาครัฐหรือภาคเอกชน เข้าไปในธุรกิจทุกประเภท เช่น ธุรกิจการศึกษา ธุรกิจท่องเที่ยว ธุรกิจบันเทิง ธุรกิจสุขภาพ และธุรกิจอาหาร ธุรกิจนําเข้าและส่งออก ฯลฯ เนื่องจากเทคโนโลยีสารสนเทศถูกใช้ประโยชน์ในหลายวัตถุประสงค์ (Objectives) เช่น การจัดเก็บข้อมูล การสืบค้นหาข้อมูล การประมวลผลข้อมูล และการเผยแพร่ การเลือกที่เหมาะสมไปใช้กับองค์กร มีความสําคัญอย่างยิ่งต่อการเพิ่มประสิทธิผล (Effectiveness) และประสิทธิภาพ (Efficiency) ในองค์กรให้บรรลุเป้าหมายที่กําหนด และเปิดให้มีการเข้าถึงข้อมูลได้โดยง่าย (Open access) ด้วยสภาพปัจจุบันที่ความเจริญทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศก้าวหน้าไปมาก การพัฒนาแหล่งเรียนรู้ (Learning Resources)ให้เป็นต้นแบบ (Prototype) ของระบบสารสนเทศเสมือนจริง (Virtual Information System) ได้มีการศึกษาและพัฒนาในหลายพื้นที่ เช่น จังหวัดลําปาง หรือจังหวัดสุพรรณบุรี หนึ่งในแหล่งเรียนรู้ที่สําคัญคือ พิพิธภัณฑ์ (Museum) เป็นแหล่งเรียนรู้ที่ทําให้คนเกิดกระบวนการเรียนรู้ ดังนั้นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น จึงเป็นมากกว่าสถานที่ที่เก็บสิ่งของ เครื่องมือ เครื่องใช้ หรือโบราณวัตถุ แต่เป็นกระบวนการทางสังคมที่มีรูปแบบเฉพาะที่สนองต่อสิ่งที่เป็นความต้องการของชุมชนเกิดจิตสํานึกและตระหนักถึงความสําคัญของประวัติศาสตร์ ความเป็นมาของตัวเอง เพื่อเข้าใจตัวเอง ชุมชน และท้องถิ่น (Learning in Community) ดังนั้นการตั้งพิพิธภัณฑ์แบบนี้จึงไม่ใช่เพื่อแสดงให้คนอื่นได้เห็นเท่านั้น แต่เป็นการกระตุ้นความเข้าใจ กระตุ้นจิตสํานึกบางอย่างในตัวแอง
ในอดีตนักท่องเที่ยวนิยมเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ด้วยการเดินชมโบราณวัตถุที่นํามาจัดแสดง และหยุดอ่านป้ายข้อมูล หากต้องการทราบข้อมูลโบราณวัตถุ ที่เป็นสิ่งของที่ถูกจัดแสดงให้ละเอียดยิ่งขึ้นต้องสืบหาข้อมูลเพิ่มเติม ฟังการบรรยาย สอบถามจากเจ้าหน้าที่ที่นําชมพิพิธภัณฑ์ แต่เมื่อเทคโนโลยีสารสนเทศถูกพัฒนาอย่างมาก การติดต่อสื่อสารแลกเปลี่ยนกันผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ได้กลายปัจจัยหนึ่งที่จําเป็นต่อการดําเนินชีวิต จึงทําให้องค์กรให้ความสําคัญกับสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศมากยิ่งขึ้น พิพิธภัณฑ์ที่พร้อมปรับตัวเริ่มให้ตระหนักต่อการใช้เทคโนโลยีมาสนับสนุนการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร (Sharing) ในหลายช่องทาง มีการให้ข้อมูลพิพิธภัณฑ์ในหลายรูปแบบ เช่น เว็บไซต์ คลิปวิดีโอ การนําเสนอสารสนเทศผ่านเว็บแอปพลิเคชัน แอปพลิเคชันสําหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่ หรือ คิวอาร์โค้ด (QR code) ที่ช่วยให้เข้าถึงข้อมูลทั้งภาพ เสียง คลิปวิดีโอ หรือข้อมูลชุดอักษร (Text)
☸ อ่านเพิ่มเติม : บทความวิจัย